Sport is veel meer dan alleen lichamelijke beweging
Het boost niet alleen je fysieke gezondheid maar ook je mentale en emotionele welzijn. Het is een manier van ontladen, expressie, zelfvertrouwen en creativiteit. Het geeft je daadkracht, zin om te leven. Een gevoel van onoverwinnelijkheid.
Helaas sporten veel mensen met de beweegredenen dat ze zichzelf en hun uiterlijk afkeuren. Het komt niet uit een plek van gezondheid, liefde en zelfzorg. Wanneer jij je primair focust op de uiterlijke prestaties zal je motivatie en discipline snel verdwijnen. De uiterlijke veranderingen zijn namelijk minimaal en langzaam wanneer je deze tegenover de innerlijke prestaties zet.
Spiermassa kost maanden tot jaren om op te bouwen, serotonine komt direct vrij bij sporten. Een bepaalde techniek eigen maken kan weken tot maanden duren, dopamine is er meteen. Je zult niet meteen 5km kunnen hardlopen maar je zal wel elk rondje meer conditie opbouwen.
We vergeten iets belangrijks aandacht te geven voor optimale sport prestaties
We zijn vooral gefixeerd op sporten die bijdragen aan onze spiermassa en vergeten we daarbij iets heel belangrijks aandacht te geven: ons zenuwstelsel. Je zenuwstelsel speelt een hele belangrijke rol bij veel verschillende processen in je lichaam. Van je organen tot spieren, je ademhaling tot hormoonhuishouding, en van je emoties tot je zelfhelend vermogen.
Jouw centrale zenuwstelsel bestaat uit je hersenen en ruggenmerg. Het perifere zenuwstelsel omvat alle zenuwen die buiten je centrale zenuwstelsel liggen. Het perifere zenuwstelsel kan worden opgedeeld in het somatische zenuwstelsel en autonome zenuwstelsel. Het autonoom zenuwstelsel wordt weer onderverdeeld in het parasympatisch en sympathisch zenuwstelsel. Ik begrijp dat het nu wat rommelig wordt met al deze namen, de onderstaande afbeelding kan je helpen het helder te krijgen!
Somatische zenuwstelsel: regelt de bewuste bewegingen van je lichaam zoals het bewegen van je armen of benen.
Autonome zenuwstelsel: regelt je automatische/onbewuste processen zoals ademhaling, slaap, hartslag, zweetproductie en spijsvertering. Dit zijn de processen die dus blijven doorlopen, zonder dat je er bewust bij stilstaat.
Sympathische modus: betekent dat je alert bent, het werkt bij activiteit en stress. Je lichaam maakt zich klaar om in beweging te komen (ook wel vecht- of vluchtmodus). Je hartritme en bloeddruk stijgen, je spieren spannen aan en je spijsvertering wordt gepauzeerd.
Parasympatische modus: betekent rust en herstel. Je ademhaling is diep, je hartritme daalt, je spieren zijn ontspannen en je spijsvertering verloopt normaal.
Beide modi heb je nodig voor kracht, opbouw van spiermassa en conditie
Veel mensen verkeren voornamelijk in sympathische modus wanneer zij sporten (en ook in het dagelijks leven). Alle sporten die een stressfactor zijn voor jou spieren zorgen ervoor dat jij in sympathische modus verkeerd. Denk hierbij aan krachttraining, hardlopen, hoge intensiteit trainingen, boksen, crossfit etc. Hierdoor zit jouw lichaam altijd in standje overleven wanneer je sport.
Om het maximale uit jouw gezondheid en kracht te halen wil je dus niet alleen focussen op sporten die het sympathisch zenuwstelsel prikkelen maar ook sporten toevoegen die het parasympatische zenuwstelsel stimuleren! Het één vult het ander namelijk ontzettend goed aan.
Ik begrijp dat je nu denkt ‘’maar ik geef mijn lichaam -en dus mijn parasympatische zenuwstelsel- toch rust door te relaxen en slapen?’’ En dat klopt ook zeker! Maar je mist alleen directe prikkels die je parasympatische zenuwstelsel sterker en weerbaarder maken.
Hoe optimaliseer ik mijn sport prestaties?
Je zal je over het algemeen veel rustiger en relaxter voelen, beter met stress kunnen omgaan en vitaler worden. Sporten die hierop gericht zijn laten jouw lichaam tot rust komen en veilig voelen, waardoor het op hele andere manieren stimuli krijgt om vitaal te worden en kracht op te bouwen.
Je zult merken dat wanneer je meer aandacht geeft aan je parasympatische zenuwstelsel door middel van specifieke sporten (en andere tools), je juist meer vermogen kunt leveren, meer kracht gaat ervaren en ook meer flexibiliteit wanneer je sporten doet die je sympathische zenuwstelsel activeren (fitness, duursport etc.). Ik zie een win-win!
Dus sloop jezelf niet alleen maar in de sportschool. Denk ook niet dat alleen hele intense work-outs zorgen voor meer spiermassa en een betere gezondheid, juist het tegenovergestelde is waar. Je wilt je lichaam ook veiligheid en rust geven, zodat je daarna extra hard en zelfs beter kan knallen! Je zult nog meer spiermassa opbouwen en een betere conditie krijgen.
Sympathisch zenuwstelsel = verantwoordelijk spanning
Parasympatische zenuwstelsel = verantwoordelijk ontspanning
Door meer aandacht te geven aan jou parasympatische zenuwstelsel verbeter je de toevoer van zuurstof naar je cellen. Voor het vrijkomen van energie is zuurstof in je cellen nodig. Hoe meer zuurstof ter beschikking is, hoe beter je kunt presteren! Je lichaam kan zo bepaalde activiteiten, zoals krachttraining en duursport, langer volhouden.
Nadelige factoren voor je sport prestaties
Wanneer jouw lichaam continue in stress verkeerd (dit heb je vaak niet eens meer door omdat het tegenwoordig het ‘standje normaal’ is geworden) zal je dus begrijpen dat die extra stress prikkels door bijvoorbeeld intense trainingen zich op de lange termijn gaan opstapelen. Het wordt dan stress op stress op stress. Je lichaam geeft op dat moment geen prioriteit aan het opbouwen van spiermassa, vanuit de revolutionaire theorie draagt dit niet bij aan overleven.
Je lichaam zal eerst willen ontladen van alle stress en daar haar herstellend vermogen aan wijden. Geef je lichaam deze kans door je parasympatische zenuwstelsel te voeden. Dan is er namelijk genoeg ruimte om de processen waar je zoveel aandacht aan besteed (spiermassa opbouwen, afvallen, gezond zijn) echt te laten plaatsvinden. Anders gooi je simpelweg tijd en energie weg door jezelf zo ‘af te matten’.
Welke sporten activeren mijn parasympatische zenuwstelsel?
Yin Yoga
Wandelen (in de natuur)
Ritmische bewegingen
Dans
Stretchen
Rustig fietsen
Voeg dus een beetje Yin toe aan je Yang sporten 😉 Om keihard te kunnen trainen moet je ook keihard ontspannen. Anders ga je binnen de kortste keren inleveren op je kracht, spiermassa en herstellend vermogen. En ik kan je ook beloven, de bovengenoemde sporten zijn heerlijk en laten je op een hele andere manier euforisch voelen!
Hoe kan ik nog meer mijn parasympatisch zenuwstelsel activeren?
Ademhalingsoefeningen
Natuur
Mediteren
Journallen
Andere vormen van mindfulness (voor iedereen is dit anders maar denk aan lezen, schilderen, kleuren, koken of bakken)
Hoe weet ik dat mijn parasympatisch zenuwstelsel niet goed functioneert?
Een constant gevoel van stress en/of angst
Emotionele instabiliteit
Je voelt je overweldigd
Je hebt moeite om stil te zitten en te ontspannen (boek lezen, mediteren)
Je reageert heftig op onverwachte omstandigheden
Problemen met in slaap vallen of in slaap blijven
Slecht herstel
